Klasyfikacja dowodów księgowych

Tabela. Klasyfikacja dowodów księgowych

KRYTERIUM	PODZIAŁ	CHARAKTERYSTYKA
Ilość operacji	Pojedyncze	Dotyczą jednej operacji
	Zbiorowe - zestawienia	Dotyczą kilku operacji jednego rodzaju
Źródło (podstawa wystawienia)	Pierwotne – źródłowe	Podstawą wystawienia jest operacja gospodarcza
	Wtórne	Podstawą wystawienia jest dokument pierwotny
Zastosowanie	Dyspozycyjne	Polecenie wykonania operacji gospodarczej
	Wykonawcze	Informacja o przebiegu operacji wykonawczej
	Dyspozycyjno-wykonawcze	Zawiera polecenie przeprowadzenia, a następnie informacje o przebiegu tej operacji
Zastosowanie	Obce	Wystawiane przez jednostki zewnętrzne: kontrahentów, instytucje, banki itp.
	Własne	Wystawiane przez komórki własne jednostki
Odbiorca (dotyczy dokumentów własnych	Wewnętrzne	Użytkownikami  dokumentów są własne komórki organizacyjne jednostki wystawiającej
	Zewnętrzne	Są one przekazywane na zewnątrz jednostki wystawiającej: od kontrahentów, instytucji itp.
Rodzaj operacji	Obrót zapasami	Dokumentujące przejęcie składnika majątkowego na stan ewidencyjny Pz, zawiązane z przekazaniem do wykorzystania Rw, związane ze zwrotem do magazynu Zw, dotyczące przemieszczenia w ramach tego samego przedmiotu Hm, wystawiane przy wydaniu z magazynu odbiorcom zewnętrznym Wz, związane ze sprzedażą danych składników majątkowych faktury
	Obrót majątkiem trwałym	PT – przekraczanie środka trwałego,                    OT – odbiór środka ,                                               LT – likwidacja środka trwałego
	Siła robocza	Listy obecności, karty pracy, karty wynagrodzeń, raporty, listy płac i inne.
	Środki pieniężne	Dokumentujące obrót gotówkowy KP – przyjęcie do kasy, KW – wypłata z kasy, RK – raport kasowy; oraz związane z obrotem bezgotówkowym: Pp – polecenie dokonania przelewu środków pieniężnych z rachunku bankowego, Wb – stwierdzający dokonanie operacji wypływu bądź wpływu środków pieniężnych w oparciu o rachunek bankowy, także czeki i weksle.
	Rachunki	Faktury, noty księgowe

Źródło: J. Szwajor, Podstawy księgowości, wyd. Hermes, Kielce 1998, s.52.

Dokumentacja księgowa przychodów i kosztów

Każdy zapis księgowy pojawiający się w ewidencji musi wynikać z dokumentu sporządzonego w sposób rzetelny i prawidłowy, opisującego operację gospodarczą.

Dowody księgowe muszą być prawidłowe pod względem:

1.      Merytorycznym – czyli zgodne z rzeczywistością.

2.      Rachunkowym – tj. prawidłowo ustalona wartość operacji i nie zawiera błędów w obliczeniach.

3.      Formalnym – co oznacza, że dowód księgowy zawiera wszystkie niezbędne dane i jest kompletny.

Dla dokumentów będących podstawą rejestrowania operacji gospodarczych stosujemy nazwę „dowody księgowe”.[1]

Każdy dowód księgowy zawierać powinien co najmniej:[2]

1)      określenie rodzaju dowodu,

2)      określenie stron (nazwy, adresy) dokonujących operacji gospodarczych,

3)      opis operacji oraz jej wartość, jeżeli to możliwe, określoną również w jednostkach naturalnych,

4)      datę dokonania operacji, a gdy dowód został sporządzony pod inną datą, datę sporządzenia dowodu,

5)      podpis wystawcy dowodu oraz osoby, które wydano lub od której przyjęto składniki majątkowe,

6)      stwierdzenie zakwalifikowania dowodu do ujęcia w księgach rachunkowych przez wskazanie miejsca księgowania oraz o ile nie wynika to z techniki dokonywania zapisów – sposobu ujęcia dowodu w księgach rachunkowych wraz z podpisem osoby odpowiedzialnej za te wskazania,

7)      numer identyfikacyjny (kolejny) dowodu.

Wymogi stawiane dokumentom :

-          prawidłowość – powinien być sporządzony zgodnie z obowiązującymi przepisami,

-          rzetelność – musi odzwierciedlać prawdę, rzeczywisty stan rzeczy,

-          wiarygodność – musi być tak sporządzony, aby nie budził jakichkolwiek wątpliwości  (bez zabrudzeń, zamazywania, wyskrobywania).

Dowody księgowe po zaksięgowaniu powinny znajdować się w miejscu zapewniającym   ich właściwe przechowywanie  (zgodnie z kategorią dokumentu A – trwałego przechowy-wania B – 5 lat). Zasady sporządzania i obiegu dokumentów księgowych. Za ich instrukcjami obiegu dokumentów księgowych. Za ich sporządzenie odpowiada kierownik jednostki (firmy prywatne – właściciel), względnie osoba przez niego upoważniona.[3]

---

[1] Ustawa z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości. Dz. U. z 1994r., nr 121, art.20, ustęp 1-5

[2] Ustawa z dnia 29 września 1984 roku o rachunkowości. Dz. U. z 1994r., nr 121, art.21

[3] J. Szwajor, Podstawy księgowości, wyd. Hermes, Kielce 1998, s. 51

Wariant porównawczy (wersja 2)

Wariant porównawczy (wersja 2)

A. Przychody ze sprzedaży towarów i produktów  I. Przychody ze sprzedaży towarów i materiałów.  II. Przychody ze sprzedaży produktów.

B.     Koszty sprzedanych towarów i produktów  I. Wartość sprzedanych towarów i materiałów.  II. Koszt wytworzenia sprzedanych produktów.

C. Zysk/Strata brutto ze sprzedaży (A – B)

D. Koszty sprzedaży.

E. Koszty ogólnego zarządu.

F. Zysk/Strat na sprzedaży (C – D – E)

G. Pozostałe przychody operacyjne.  I. Przychody ze sprzedaży składników majątku trwałego.  II. Dotacje.  III. Pozostałe przychody operacyjne.

H. Pozostałe koszty operacyjne.  I. Wartość sprzedanych składników majątku trwałego  II. Pozostałe koszty operacyjne.

I. Zysk/Strata na działalności operacyjnej (F+ G – H)

J. Przychody finansowe.  I. Dywidendy z tytułu udziałów – w tym od jednostek zależnych  i stowarzyszonych  II. Odsetki uzyskane.  III. Pozostałe

K. Koszty finansowe.  I. Odpisy aktualizujące wartość finansowego majątku trwałego oraz  krótkoterminowych papierów wartościowych.  II. Odsetki do zapłacenia – w tym dla jednostek zależnych  i stowarzyszonych.  III. Pozostałe.

L. Zysk/Strata bruttu na działalności gospodarczej (I + J – K)

M. Zyski nadzwyczajne.

N. Straty nadzwyczajne

O. Zysk/Strata brutto (L + M – N)

P. Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego.  I. Podatek dochodowy od osób prawnych lub osób fizycznych.  II. Pozostał obowiązkowe obciążenia.

R. Zysk/Strata netto ( O – P)

Źródło: Ustawa o rachunkowości (Dz. U. Nr 121, poz. 591 z 1994 roku).

Wariant kalkulacyjny

Wariant kalkulacyjny (wersja 1).

Koszty i straty	Przychody i zyski
A.    Koszty sprzedanych towarów i produktów.  I. Wartość sprzedanych towarów i  Materiałów.  II. Koszt wytworzenia sprzedanych  Produktów.  III. Koszty sprzedaży.  IV. Koszty ogólnego zarządu.	A. Przychody ze sprzedaży i zrównane z  Nimi  I. Przychód ze sprzedaży produktów.  II. Przychód ze sprzedaży towarów  i materiałów.
B. Zysk ze sprzedaży.	B. Strata ze sprzedaży.
C. Pozostałe koszty operacyjne.  I. Wartość sprzedanych składników  Majątku trwałego  II. Pozostałe koszty operacyjne.	C. Pozostałe przychody operacyjne.  I. Przychody ze sprzedaży składników  majątku trwałego.  II. Dotacje.  III. Pozostałe przychody operacyjne.
D. Zysk na działalności operacyjnej	D. Strata na działalności operacyjnej.
E. Koszty finansowe.  I. Odpisy aktualizujące wartość  Finansowego majątku trwałego oraz  Krótkoterminowych papierów  Wartościowych.  II. Odsetki do zapłacenia – w tym dla  Jednostek zależnych  i stowarzyszonych.  III. Pozostałe.	E. Przychody finansowe.  I. Dywidendy z tytułu udziałów – w tym  od jednostek zależnych  i stowarzyszonych  II. Odsetki uzyskane.  III. Pozostałe.
F. Zysk brutto na działalności  Gospodarczej	F. Strata brutto na działalności  gospodarczej.
G. Straty nadzwyczajne.	G. Zyski nadzwyczajne.
H. Zysk brutto.	H. Strata brutto.
I. Obowiązkowe obciążenia wyniku  Finansowego.  I. Podatek dochodowy od osób prawnych  lub osób fizycznych.  II. Pozostał obowiązkowe obciążenia.	I. Strata netto.
J. Zysk netto.

Źródło: Ustawa o rachunkowości (Dz. U. nr 121, poz. 591 z 1994 roku.

Sposób ustalania wyniku finansowego metodą kalkulacyjną rachunku wyników

Sposób ustalania wyniku finansowego metodą kalkulacyjną rachunku wyników.

Koszty produkcji

Wynik finansowy

Sprzedaż produktów

1

2

Koszty zarządu

Sprzedaż towarów

3a

6

Koszty sprzedaży

Dotacje i subwencje

3b

8

Koszty handlowe

Przychody finansowe

4

10

Sprzedaż towarów

Pozostałe przychody

5

12

Podatek obrotowy

Zyski nadzwyczajne

7

14

Przychody finansowe

8

Pozostałe przychody

11

Saldo = wynik na działalności gospodarczej

Straty nadzwyczajne

13

Saldo Wn = strata brutto

Podatki obciążające

Obowiązkowe zwiększenie

Zysk

Strata

15

16

Saldo Wn = strata netto

Saldo Ma = zysk netto

Oznaczenie schematu

1)      Przeniesienie technicznego kosztu wytworzenia sprzedanych produktów

2)      Przeniesienie przychodów ze sprzedaży produktów

3a) Przeniesienie kosztów zarządu poniesionych w bieżącym okresie

3b) Przeniesienie kosztów sprzedaży poniesionych w bieżącym okresie

4) Przeniesienie kosztów handlowych poniesionych w bieżącym okresie

5) Przeniesienie wartości sprzedanych towarów w cenie zakupu

1)      Przeniesienie przychodów ze sprzedaży towarów

2)      Przeniesienie podatku obrotowego (VAT) i innych obciążeń przychodów

3)      Przeniesienie dotacji i subwencji

4)      Przeniesienie kosztów z tytułu operacji finansowych (odsetki od kredytów i pozostałe)

5)      Przeniesienie przychodów z tytułu operacji finansowych

6)      Przeniesienie wyniku ujemnego na sprzedaży innych składników majątkowych

7)      Przeniesienie dodatniego wyniku na sprzedaży innych składników finansowych

8)      Przeniesienie strat nadzwyczajnych

9)      Przeniesienie zysków nadzwyczajnych

10)  Przeniesienie podatku dochodowego i innych obligatoryjnych odpisów obciążających zysk

11)  Przeniesienie obowiązkowych odpisów zwiększających stratę.

Źródło: Z. Sobczak, W. Janik, Księgowość, Wydawnictwa Uczelniane Politechniki Lubelskiej, Lublin 1993, s.126.