Za
pomocą wskaźników rentowności ( zyskowności) bada się zazwyczaj rentowność
prowadzonej przez przedsiębiorstwo
działalności oraz zaangażowanego w nią kapitału. Źródłami do obliczania
tych wskaźników są roczne sprawozdania finansowe.
Wskaźniki
rentowności trudno się interpretuje ponieważ dla większości z nich nie ma
wartości granicznych. Są to miary względne, ich poziom zależy od branży i
rodzaju działalności.
Wskaźniki
rentowności można podzielić na[1]:
-
wskaźnik rentowności sprzedaży,
-
wskaźnik
rentowności kapitału własnego.
Wskaźnik rentowności sprzedaży (profit
margin)
Wskaźnik rentowności
sprzedaży (marża zysku) to relacja zysku netto do wartości sprzedaży
netto:
Wskaźnik ten informuje o wielkości zysku, jaka przypada na
jednostkę sprzedaży. Niższy poziom wskaźnika rentowności
sprzedaży informuje o konieczności zrealizowania odpowiednio większej sprzedaży
w celu osiągnięcia uprzednio zamierzonego zysku. Poziom ten będzie
charakterystyczny dla firmy o materiałochłonnej produkcji. Natomiast im wyższy
poziom tego wskaźnika, tym wyższa efektywność osiąganych przez firmę dochodów.
Wyższy poziom będą miały przedsiębiorstwa, których produkcja wymaga sporego
nakładu pracy.
Aby ocena wskaźnika była odpowiednio przeprowadzona trzeba
porównać go również ze wskaźnikami osiąganymi przez inne przedsiębiorstwa tej
samej branży oraz ze wskaźnikami średniobranżowymi.
Wskaźnik rentowności aktywów
Wskaźnik rentowności aktywów (Stopa zwrotu z aktywów - ROA)
określa stosunek wielkości zysku netto, wypracowanego przez jednostkę, do
wartości zaangażowanego w firmie majątku:
Powyższy wskaźnik mierzy zdolność aktywów do generowania
zysku. Wskaźnik ten informuje o zdolności przedsiębiorstwa (a konkretniej -
jego aktywów) do generowania zysku. Pokazuje, jak efektywnie firma zarządza
swoim majątkiem. Im wyższy poziom rentowności aktywów, tym lepsza sytuacja
finansowa przedsiębiorstwa.
Wielkością wskaźnika zainteresowani są szczególnie
kredytodawcy firmy, gdyż stanowi on cenne źródło informacji o zdolności majątku
do przynoszenia dochodów, będących źródłem rat i odsetek od zaciągniętych
kredytów. Zachodnie banki oczekują, aby wskaźnik ten osiągał poziom 2-6 proc.,
przy czym w małych firmach powinien on być wyższy niż w dużych. Niski poziom
wskaźnika na tle przedsiębiorstw z tej samej branży oznacza zazwyczaj
niewykorzystanie pełnych mocy wytwórczych firmy.
Ogólna stopa zwrotu
Wskaźnik ten mierzy zdolność aktywów do generowania zysku.
W relacji tej odnosimy wygospodarowany w danym okresie zysk operacyjny (zysk
przed odsetkami i opodatkowaniem – EBIT) do średniej wartości aktywów:
Ma on za zadanie pokazać efektywność wykorzystania zasobów
firmy. Zasoby te mogą pochodzić z własnych źródeł lub też są finansowane
środkami obcymi, np. kredytem. Informuje on o efektywności gospodarowania
powierzonymi środkami. Użyteczny jest przy porównywaniu spółek (podmiotów
gospodarczych), działających w różnych
systemach podatkowych oraz o różnej
strukturze kapitału[2].
Wskaźnik rentowności kapitału własnego
Wskaźnik rentowności kapitału własnego ( Stopa
zwrotu z kapitału własnego - ROE) obliczany jest według formuły:
Wskaźnik rentowności kapitału własnego informuje o
wielkości zysku netto, przypadającego na jednostkę kapitału zainwestowanego
przez właścicieli w przedsiębiorstwie. Jest on
miarą efektywności wykorzystania kapitału własnego przez
przedsiębiorstwo w danym okresie.
Poziomem tego wskaźnika i jego tendencją zmian w czasie
zainteresowani są szczególnie akcjonariusze (inwestorzy) przedsiębiorstwa. Wysoki
poziom zyskowności kapitału własnego jest dla nich wyznacznikiem właściwej
alokacji kapitałów. Pozwala przypuszczać, że przedsiębiorstwo rozwija się, co
stwarza możliwości uzyskania wyższych dywidend.
Wielkość wskaźnika jest zazwyczaj porównywana z bankową
stopą oprocentowania depozytów długoterminowych. Stopa wyższa od poziomu
wskaźnika zyskowności kapitałów własnych sugeruje, że inwestowanie w daną firmę
jest mniej efektywne od lokat w banku. Dlatego też poziom tego wskaźnika
powinien przewyższać oprocentowanie długoterminowych depozytów bankowych.
