wtorek, 16 października 2018

Analiza i ocena struktury i dynamiki kosztów stałych i zmiennych


Biorąc pod uwagę charakter prowadzonej działalności Przedsiębiorstwo BPBK S.A. stosuje podział kosztów na stałe i zmienne wyróżniając w każdej z grup następujące pozycje kosztów[1]:
KOSZTY STAŁE to:
1.      Koszty ogólne zarządu: płace zarządu i administracji.
2.      Narzuty na wynagrodzenia zarządu (świadczenia ZUS i podatek)
3.      Amortyzacja środków trwałych obliczana według stawek czasowych.
4.      Opłaty za czynsz.
Tabela 3. Struktura kosztów stałych w BPBK S.A.
Lp.
Rodzaj poniesionych kosztów
2000 rok
2001 rok
w mln zł.
%
w mln  zł.
%
1.
Amortyzacja
2,9
0,8
3,3
0,7
2.
Koszty ogólnego zarządu
250,1
72,4
324,9
72,4
3.
Narzuty na wynagrodzenia
88,8
25,7
116,6
26,0
4.
Opłaty za czynsz
1,3
0,4
1,5
0,4
5.
Pozostałe koszty stałe
2,3
0,7
2,4
0,5

RAZEM KOSZTY STAŁE
345,4
100,0
448,7
100,0
Źródło: opracowanie własne na podstawie materiałów wewnętrznych BPBK S.A.

W 2000 r. w strukturze kosztów stałych dominowały koszty ogólnego zarządu oraz narzuty na wynagrodzenia, stanowiły one 98,1% kosztów stałych ogółem. Śladowe ilości w strukturze zajmują pozostałe pozycje kosztów stałych, czyli amortyzacja (0,8%), opłaty za czynsz (0,4%) i pozostałe koszty stałe 0,7%. (zob. tab. 3).
            Podobnie sytuacja przedstawia się w 2001 roku. Dominują w tym okresie koszty ogólnego zarządu 72,4% oraz narzuty na wynagrodzenia 26%, co razem daje 98,4% ogółu kosztów stałych.
            W okresie 2000-2001 nastąpiły zmiany w kształtowaniu się kosztów stałych. Zmiany te obrazują tendencję wzrostową. Wszystkie pozycje kosztów stałych zwiększyły się w porównaniu z kosztami w 2000 roku.

Tabela 4. Dynamika zmian kosztów stałych w BPBK S.A.
Lp.
Rodzaj poniesionych kosztu
Zmiana
w mln zł.
%
1.
Amortyzacja
0,4
113,8
2.
Koszty ogólnego zarządu
74,8
129,9
3.
Narzuty na wynagrodzenia
27,8
131,3
4.
Opłaty za czynsz
0,2
115,4
5.
Pozostałe koszty stałe
0,1
104,3

RAZEM KOSZTY STAŁE
103,3
129,9%
Źródło: opracowanie własne na podstawie materiałów wewnętrznych BPBK S.A.
           
Największą zmianę zanotowano w pozycji narzutów na wynagrodzenia o prawie 31% oraz kosztów ogólnego zarządu o prawie 30%. Szczegółowe dane dotyczące dynamiki zmian kosztów stałych w analizowanym okresie prezentuje tabela 4.
            Koszty stałe ogółem wzrosły o 103,3 mln zł., co stanowi wzrost o prawie 30%.
KOSZTY ZMIENNE to:
1.      Koszty zużycia materiałów i energii.
2.      Koszty usług transportowych i remontowych.
3.      Koszty wynagrodzeń pracowników zespołów roboczych.
4.      Narzuty na wynagrodzenia (świadczenia wobec ZUS oraz podatek dochodowy).
5.      Koszty produkcji.
Tabela 5. Struktura kosztów zmiennych w BPBK S.A.
Lp.
Rodzaj poniesionych kosztów
2000 rok
2001 rok
w mln zł.
%
w mln  zł.
%
1.
Koszty zużycia materiałów
i energii
47,6
11,6
54,3
11,3
2.
Koszty usług transportowych
i remontowych
64,2
15,7
71,3
14,8
3.
Koszty wynagrodzeń zespołów roboczych
126,6
31,0
160,9
33,5
4.
Narzuty na wynagrodzenia zespołów roboczych
59,4
14,5
58,3
12,2
5.
Koszty produkcji i usług
83,6
20,5
96,8
20,1
6.
Pozostałe koszty zmienne
27,5
6,7
39,1
8,1

RAZEM KOSZTY ZMIENNE
408,9
100,0
480,7
100,0
Źródło: opracowanie własne na podstawie materiałów wewnętrznych BPBK S.A.

            Zarówno w 2000 r., jak i 2001 r. struktura kosztów zmiennych jest bardziej zróżnicowana niż kosztów stałych, gdzie dominują koszty ogólnego zarządu oraz narzuty na wynagrodzenia. Nie ma szczególnej dominacji określonej pozycji kosztów zmiennych.
W 2000 r. w strukturze tych kosztów największy udział mają koszty wynagrodzeń zespołów roboczych (stanowią one 31% całkowitych kosztów zmiennych) oraz koszty produkcji i usług (20,5%), a także koszty usług transportowych i remontowych (15,7%).  Znaczące miejsce w strukturze zajmują również narzuty na wynagrodzenia zespołów roboczych (14,5%) i koszty zużycia materiałów i energii (11,6%).
W 2001 roku struktura kosztów zmiennych kształtowała się podobnie. Największy udział miały koszty wynagrodzeń zespołów roboczych (33,5%) oraz koszty produkcji i usług (ponad 20%).
Zatem struktura kosztów zmiennych w analizowanych okresach była niemalże niezmienna. Należy jednak zauważyć, że koszty całkowite wzrosły z 408,9 mln zł do 480,7 mln zł, czyli o 71,8 mln zł, co stanowi wzrost o 17,5%. Tabela 6 prezentuje dynamikę zmian, jakie miały miejsce w pozycji kosztów zmiennych.



Tabela 6. Dynamika zmian kosztów zmiennych w BPBK S.A.
Lp.

Rodzaj poniesionych kosztów

2000 rok
w mln zł.
%
1.
Koszty zużycia materiałów i energii
6,7
114,0
2.
Koszty usług transportowych i remontowych
7,1
111,0
3.
Koszty wynagrodzeń zespołów roboczych
34,3
127,1
4.
Narzuty na wynagrodzenia zespołów roboczych
-0,7
98,1
5.
Koszty produkcji i usług
13,2
115,8
6.
Pozostałe koszty zmienne
11,6
142,2

RAZEM KOSZTY ZMIENNE
71,8
117,5
Źródło: opracowanie własne na podstawie materiałów wewnętrznych BPBK S.A.

Oprócz pozycji narzutów na wynagrodzenia zespołów roboczych, wszystkie pozostałe pozycje kosztów zmiennych wzrosły. Narzuty na wynagrodzenia zmniejszyły się o 0,7 mln zł, co stanowi prawie 2%.
Największy wzrost kosztów zmiennych był w pozycji pozostałych kosztów  zmiennych, które wzrosły aż o 42%. Na ten wzrost miały wpływ koszty finansowe poniesione w związku z zapłatą zaległych odsetek wobec instytucji bankowych oraz kosztów sądowych.
Duży wzrost kosztów zmiennych odnotowano również w pozycji kosztów wynagrodzeń zespołów roboczych (o 27%) oraz kosztów produkcji i usług (ponad 15%).

Tabela 7. Koszy stałe i zmienne w latach 2000 i 2001

Wyszczególnienie

2000 r.
2001 r.
Zmiana
w mln zł.
%
w mln zł.
%
2001/2000
Koszty stałe
345,4
45,8
448,7
48,3
129,9%
Koszty zmienne
408,9
54,2
480,7
51,7
117,5%
RAZEM KOSZTY CAŁKOWITE
754,3
100,0
929,4
100,0
123,2%
Źródło: opracowanie własne na podstawie materiałów wewnętrznych BPBK S.A.

            Koszty całkowite poniesione przez BPBK S.A. wzrosły w 2001 roku o 175,1 mln zł., czyli 23,2%. W 2000 r. ponad połowę tj. 54,2% kosztów całkowitych stanowiły koszty zmienne, pozostałe to koszty stałe (45,8%).  W 2001 roku struktura ta nieco zmieniła się. Koszty stałe rosły znacznie szybciej (o prawie 30%) niż koszty zmienne (o 17%), co spowodowało, że w 2001 r. koszty stałe stanowiły ponad 48%, zaś koszty zmienne prawie 52% kosztów całkowitych.


[1] Materiały wewnętrzne Działu Księgowości BPBK S.A.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz